Marmite (wym. /ˈmɑːmaɪt/) – brytyjski produkt spożywczy wykorzystywany głównie jako smarowidło do chleba, a także jako dodatek do kanapek, zup czy mielonego mięsa wołowego[1] oraz składnik marynaty do mięsa z kurczaka[2]. Jest to wyciąg drożdżowy, powstający jako produkt uboczny podczas warzenia piwa. Ma konsystencję pasty o ciemnobrązowym kolorze i intensywnym zapachu, a w smaku przypomina sos sojowy[3].
Wynalezienie produktu przypisuje się niemieckiemu chemikowi Justusowi von Liebigowi. Produkcja rozpoczęta została w 1902 roku w Burton upon Trent przez przedsiębiorstwo Marmite Food Company[4]. Marmite dostępne jest w słoiczkach o różnej pojemności, których kształt niewiele zmienił się od 1920 roku i ma charakterystyczną czerwono-żółtą etykietkę[5]. Podczas I wojny światowej stanowił standardowy składnik prowiantu żołnierzy brytyjskich[5]. Marka Marmite należy obecnie do przedsiębiorstwa Unilever.
Ze względu na charakterystyczny smak, do Marmite przylgnęło określenie, że „albo się je kocha, albo nienawidzi”[6].
Marmite zawiera witaminy z grupy B (B1, B2, B12, kwas foliowy i niacynę)[7]. Za charakterystyczny smak i zapach odpowiadają dodatki, tj. sól, różne ekstrakty roślinne (z warzyw i przypraw), ekstrakt z selera, ocet słodowy i cukry słodowe[3] oraz glutaminian sodu obecny w drożdżach[8]. Nie zawiera tłuszczu ani białego cukru[9].
Wartość energetyczna wynosi 236 kcal/100 gramów produktu[7].
Według informacji podanych przez producenta na opakowaniu, porcja pasty Marmite (4 gramy) zawiera 0,6 mikrogramów witaminy B12 (15 mikrogramów/100 g), więc stanowi bogate jej źródło, które może pokryć około 60% dziennego zapotrzebowania[10], wynoszącego w zależności od wieku i płci 2,5–5 mikrogramów[11][12].
W związku z tym, że Marmite zawiera znaczną ilość soli kuchennej (0,44 g soli kuchennej/porcję, czyli 0,2 g sodu/porcję)[10], zaleca się nie przekraczać 4-gramowej porcji konsumpcyjnej dla dorosłych i 2-gramowej dla dzieci (ilość „na koniec noża”). Marmite nie należy podawać dzieciom, które nie ukończyły jeszcze pierwszego roku życia. Także osoby na diecie z ograniczeniem soli lub sodu powinny wziąć pod uwagę ilość soli spożywaną wraz z pastą Marmite[10].
Marmite Guinness to limitowana edycja, która powstała dzięki współpracy producenta Marmite z firmą Guinness, w celu uczczenia dnia św. Patryka. Wyprodukowano 300 tysięcy charakterystycznych czarno-białych słoiczków z pastą, która zawiera 30% ekstraktu drożdżowego pochodzącego z drożdży stosowanych przez firmę Guinness. Dzięki temu uzyskano subtelny smak i zapach charakterystyczny dla piwa Guinness, lecz bez zawartości alkoholu[13][14][15].