L'occitan restablit es lo tèrme utilizat per Laurenç Revèst per designar la restauracion etimologica dels toponims occitans dins las regions que parlavan a temps passat l'occitan. En aquò, sas fòrmas ortograficas reflectisson generalament lo dialècte mai pròche de l'occitan, doncas lo gascon bordalés per una granda partida del Blaiés e del Libornés, lo perigordin pel Naut Santonge, e lo "creissentés" per Peitau e Berric[1].
Ortografias restablidas
Es possible de reconstituir de versions "modèrnas" dels dialèctes occitans parlats dins aquelas regions, en utilizant coma referéncias la toponimia e las sorsas istoricas coma tanben en prenent lo dialècte occitan existissent mai pròche, las innovacions de prononciacion locala, etc.
Aguiainés
Per l'occitan aguiainés, avèm mants exemples.
- Occitan ancian: Sabèm, segon las atestacions en occitan ancian, qu'es un dialècte nòrdoccitan fòrça similar al lemosin e al marchés, en cha- e non ca-, ja- e non ga-, -ia- e non -iga-.
- Toponimia: de mai, segon la toponimia, lo vocabulari a de similaritats lexicalas al lemosin, al gascon, e al francés. Per exemple, palud[2][3][4] coma en gascon e non palun coma en lemosin. Malgrat l'occitan ancian en -l, existisson d'exemples dins la toponimia d'una evolucion en -u, coma a Maupreveire (atest. 1204)[5].
- Evolucions: segon las evolucions en peitavin-sentonges (dau)[6], lemosin e marchés (dau), l'article "de+lo" es *dau coma los dos darrièrs. De mai, lo peitavin-sentongés e lo marchés evoluïguèron de l- cap a lh-, coma poussiblle[6] en ptv-stg e possiblhe en marchés, dont la meteissa evolucion en lh- per la majoritat de l'aguiainés restablit.
- Prononciacion locala: las prononciacions localas son mai complicadas.
Per lh-, la prononciacion rèsta consonanta + l- dins Vendèa, l'extrèm nòrd de Vinhana e l'extrem sud de Charanta Maritima (fins a la frontièra amb gascon Gironda)[7][8].
Per -eu e -iau, generalament -iau en domeni de peitavin e -eu en domeni de santongés, amb una enclava de -iau dins lo sud-èst d'Engolmés santongés, mas existisson mantas autras enclavas en -eu en domeni peitavin[9].