Hunza
dal
Land	Pakistan
Hunzadalen 36°19′00″N 74°39′00″E / 36.31666667°N 74.65°E / 36.31666667; 74.65
Wikimedia Commons: Hunza

Hunzadalen (burushaski, wakhi og urdu ہنزہ‎) er ein fjelldal i Gilgit-Baltistan i Pakistan. Dalen ligg heilt nord i Pakistan med grense til Kina og Afghanistan. Hunzaelva renn gjennom dalen.

Historie

Hunza var tidlegare ein fyrstestat som grensa til Uyghurstan (Xinjiangi Kina) i nordaust og Pamir i nordvest. Området blei erobra av britane mellom 1889 og 1892, og den dåverande leiaren Mir Safdar Ali Khan flykta til Kashghar i Kina.^[1] Under Britisk India grensa han til Gilgit Agency i sør og fyrstestaten Nagar i aust. Staten blei endeleg oppløyst i 1974 av den pakistanske statsministeren Zulfikar Ali Bhutto.

Hovudstaden i fyrstestaten var Baltit (også kjend som Karimabad). I dag er Baltit eit viktig turistmål i Hunzadalen. I dag er likevel Aliabad eit viktigare økonomisk og administrativt senter.

Skred i 2010

I 2010 demma eit skred opp elva og laga ein innsjø kjend som Attabad. Demninga truga 15 000 folk i dalen under og blokkerte 27 km av Karakoram Highway.^[2][3]

Klima

I mai kan temperaturen nå maksimum på 26 °C og minimum på 10 °C, i oktober er maksimum 23 °C og minimum 2 °C. Turistsesongen i dalen er som regel frå mai til oktober, ettersom Karakoram Highway ofte blir blokkert av snø om vinteren.

Innbyggjarar

Lokale språk i dalen er mellom anna burushaski, wakhi og shina. Dei viktigaste folkegruppene i dalen er:

• I nedre Hunza, frå Khizerabad til Nasirabad: Hovudsakleg shinakifolk som snakkar shina.
• Sentrale Hunza, frå Murtazaabad til Attabad: Hovudsakleg burushaskitalarar, men ei folkegruppe kalla domaki har lenge budd nær Baltit.
• Øvre Hunza (Gojal), frå Shishkat til Khunjerab: Hovudsakleg wakhitalarar, av sentralasiatisk opphav. Burushaskitalarar blei flytta hit under mir Nazim Khan.

Lesekunne blant innbyggjarane her er rekna å vera over 90 %.^[4] Nesten alle barn har minst grunnskule.^[4]

Dei fleste innbyggjarane er ismailimuslimar, tilhengjarar av prins Karim Aga Khan IV. I Ganish høyrer ein majoritet til tolvar-sekta av sjiaislam.

Kjelder

• Kreutzmann, Hermann, Karakoram in Transition: Culture, Development, and Ecology in the Hunza Valley, Oxford University Press, 2006. ISBN 978-0-19-547210-3
• Leitner, G. W. (1893): Dardistan in 1866, 1886 and 1893: Being An Account of the History, Religions, Customs, Legends, Fables and Songs of Gilgit, Chilas, Kandia (Gabrial) Yasin, Chitral, Hunza, Nagyr and other parts of the Hindukush, as also a supplement to the second edition of The Hunza and Nagyr Handbook. And An Epitome of Part III of the author’s “The Languages and Races of Dardistan.” First Reprint 1978. Manjusri Publishing House, New Delhi.
• Lorimer, Lt. Col. D.L.R. Folk Tales of Hunza. 1st edition 1935, Oslo. Three volumes. Vol. II, republished by the Institute of Folk Heritage, Islamabad. 1981.
• Sidkey, M. H. "Shamans and Mountain Spirits in Hunza." Asian Folklore Studies, Vol. 53, No. 1 (1994), pp. 67–96.
• History of Ancient Era Hunza State By Haji Qudratullah Beg English Translation By Lt Col (Rtd) Saadullah Beg, TI(M)
• Wrench, Dr Guy T (1938), The Wheel of Health: A Study of the Hunza People and the Keys to Health, 2009 reprint, Review Press, ISBN 978-0-9802976-6-9, henta 12. august 2010 

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Hunzadalen

Reiseguide for Hunza Valley frå Wikivoyage

• Hunza Valley Page - Information Department Gilgit Baltistan Government Arkivert 2016-04-05 ved Wayback Machine.