Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Noord-Brabant
| ||
| Gemeente |  Drimmelen
| ||
| Coördinaten | 51° 41′ NB, 4° 48′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (2021-01-01) |
12.470[1] | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 2577 | ||
| |||
Made (Brabants: de May) is een dorp met circa 12.470 inwoners in de gemeente Drimmelen in de provincie Noord-Brabant. Tot 1997 vormden Made samen met Drimmelen, Oud-Drimmelen en de buurtschappen Stuivezand en Plukmade de gemeente Made en Drimmelen. Bij de gemeentelijke herindeling in 1997 zijn hier een aantal plaatsen aan toegevoegd. Dit zijn Blauwe Sluis, Lage Zwaluwe, Hooge Zwaluwe, Helkant, Wagenberg en Terheijden. Deze gemeente heette oorspronkelijk Made, maar later is de naam veranderd in Drimmelen, hoewel het gemeentehuis in Made bleef staan.
De naam Made komt van Die Meede, ofwel stadweide (vergelijk het Engelse woord meadow).
De Made ontstond als een verzameling boerderijen op de stadsweide (Die Meede) van de stad Geertruidenberg. Made hoorde aldus bij het Baljuwschap Zuid-Holland. In 1346 werd toestemming gegeven om huizen op deze weide te bouwen. In 1514 waren er in Made, samen met Stuivenberg, 105 haardsteden. In 1511 werd door het kapittel van Geertruidenberg toestemming gegeven om een kapel te bouwen. Oorspronkelijk was dit een Mariakapel, maar al spoedig werd ze aan de Heilige Adrianus gewijd. Het was een dochterkerk van de Geertruidskerk te Geertruidenberg. In 1573 werd echter de katholieke godsdienst verboden, zodat de kerk nooit een parochiekerk is geworden. Pas in 1610 kwam er een officiële predikant.
Made werd pas in 1795 losgemaakt van Geertruidenberg, en werd enkele jaren later bij decreet van Napoleon met het iets noordelijker gelegen vissersdorp Drimmelen samengevoegd tot één gemeente: Made en Drimmelen.[2] Inmiddels heeft Made meer inwoners dan Geertruidenberg. Vooral na de Tweede Wereldoorlog breidde Made sterk uit in zuidelijke richting.
In 1997, bij een grootschalige gemeentelijke herindeling, werden de gemeentegrenzen weer gewijzigd. De gemeenten Made en Drimmelen, Terheijden en Hooge en Lage Zwaluwe werden samengevoegd en gingen in eerste instantie verder onder de naam Made. Later werd de naam van de gemeente gewijzigd in Drimmelen. Het gemeentehuis bevindt zich echter nog steeds in Made en dat is tevens de hoofdplaats van de gemeente.
Kenmerkend voor Made is het stervormige stratenplan in het centrum. Het middelpunt wordt gevormd door het Molenplein (Gaymansplantsoen), waar ooit een windmolen stond.
Zie ook:
Het dorp ligt op de grens van de hoger gelegen Brabantse zandgronden en de klei van de grote rivieren, de zogeheten Naad van Brabant. Made wordt omringd door landbouwgebied en in het zuiden afgegrensd door een autoweg, de Maasroute. Aan de overkant daarvan ligt de voormalige Linie van Den Hout die tegenwoordig een natuurgebied is. Ook ten noorden van de autoweg ligt nog een restant dat nu een park is: de Liniehof. In het noorden van Made, grenzend aan het dorp Drimmelen, ligt het bekende Nederlands Nationaal Park de Biesbosch. Het merendeel van dit natuur- en recreatiegebied hoort bij de gemeente Drimmelen. De gemeente Drimmelen mag zich dan ook "voortuin van de Biesbosch" noemen.
De landbouw is nog steeds een voorname bron van inkomsten voor een deel van de inwoners van Made en (vooral) de uitgestrekte buitengebieden. Behalve traditionele boerenbedrijven zijn er veel moderne glastuinbouwbedrijven te vinden. Deze bedrijven profiteren van de goedkope restwarmte van de nabijgelegen Amercentrale, die een groot deel van Zuid-Nederland van elektriciteit voorziet. Verder kent Made vooral regionaal georiënteerde bedrijvigheid en dienstverlening.
Met enkele restaurants en hotels is Made een geschikte plek voor toeristen: het dorp ligt enkele minuten richting het zuiden in de stad Breda. En is daarnaast enkele minuten verwijderd van de Biesbosch.
Het voorzieningenniveau is relatief hoog.
In de doorgaande hoofdstraat zijn diverse winkels. De weekmarkt is op woensdagen gesitueerd op en rond het Raadhuisplein.
De meeste winkels zijn gevestigd in de Marktstraat, Nieuwstraat en om Den Deel. Onlangs (2020) zijn de winkelstraten geheel gerenoveerd en vernieuwd.
Made heeft een rijke geschiedenis aan evenementen. Gezien de grootte van het dorp, zijn de evenementen in het dorp van hoge kwaliteit en met hoge bezoekersaantallen. Zo vindt elk jaar het Made's Powerweekend plaats. Dit is een groot tractorpullingevenement met circa 18.000 bezoekers. Daarnaast is er de jaarlijkse muziekmarathon De Top 100 Made Live, waarbij regionale coverbands de top 100 live ten gehore brengen. Ook het carnaval wordt uitgebreid gevierd. Zo wordt er al sinds 1964 het jaarlijkse 'Het Kinkelutenbal' georganiseerd door CV de Kinkeluten,[3] waar duizenden mensen uit Made en omgeving op af komen.
In het voorjaar wordt de wielerwedstrijd Profronde van Made verreden.
Op zondag 21 augustus 2022 liep de route van de derde etappe (van Breda naar Breda) van de Ronde van Spanje 2022 door Made.[4]
Er zijn heel wat mogelijkheden om in Made aan sport te doen:
Made beschikt ook over een aantal muzikale verenigingen zoals:
Made is bereikbaar via de A59, aansluiting 32
Made wordt bediend door een aantal buslijnen verzorgd door Arriva onder de regionaam Bravo:
De spoorlijn, langs het noorden van Made, vervoert enkel nog goederen van en naar Oosterhout. Vele jaren geleden liep deze spoorlijn echter als personenvervoer door tot 's-Hertogenbosch.
Den Hout, Wagenberg, Hooge Zwaluwe, Drimmelen, Geertruidenberg
