Positibismoa benetako ezagutza zentzumenen esperientzian oinarritu behar dela ezartzen duen korronte epistemologiko bat da. Aldi berean, ezagutza lortzeko ikerketa filosofiko espekulatiboaren baliorik eza baieztatu eta positibismoa bera filosofia ez-metafisiko eta positibo berri moduan defendatzen dute positibistek. Horrela, behaketazko esperientzia da positiboa den informazio bakarra eta beste guztia metafisika besterik ez da. Positibismoa ikuspuntu gisa Francis Baconen eskutik etorri eta Ilustrazioarekin garatu bazen ere, positibo terminoa XIX. mendean sortu zen, Auguste Comte filosofo eta soziologoaren eskutik.

Positibismoa enpirismoarekin eta zientismoarekin lotzen da. Enpirismoak ezagutza esperientziatik etorri behar dela baieztatzen duen pentsaera da; zientismoak, bere aldetik, zientzia naturalen metodoak ikerkuntza arlo guztietan, dela filosofian, dela gizarte zientzietan, dela bestelakoan, erabiltzen ahal direla defendatzen du. Hala ere, natura zein gizarte zientzialari frankok onartzen dute behatzaileak berak eta pentsamenduaren egituraren mugak desitxuratzen dutela behaketa, errealitatearen isla murritza emanez horrela.

Historian zehar positibismo korronte ezberdinak izan dira. Auguste Comte aitzindari zuen korronteari positibismo soziala deitu izan zaio, positibismoa gizartearen aro moduan ulertzen baitzuen, erlijiotik filosofiara eta filosofiatik zientzia positibora, bere hiru aroetako legearen arabera. XIX. mendeko bukaeratik Munduko Lehenengo Gerrara bitartean, Ernst Mach eta Richard Avenarius positibismo kritikoa edo empiriokritizismoa garatu zen, zientzia positiboak garatu beharreko kontzeptuak eta metodoak zehaztu egin behar zirela ezartzen zuela. Joera honen garapen moduan, positibismo logikoa garatu zen, zeina hizkuntzaren azterketa zehatza egiten baitzuen zientziari oinarri berriak eskaintzeko asmoz, Ludwig Wittgenstein, Bertrand Russell eta Gottlob Fregeren eskutik.

Ezaugarriak

Positibismoaren jatorria XIX.mendean eta XX. mendean dago, eta Auguste Comte filosofoaren teoria positibistan oinarritzen da, eta psoitibismoa landu zuten beste autoreen artean Durkheim, Mill, Popper...etb. dira.

Paradigma positibista zientzia fisiko eta naturalen azterketa eredu gisa hartu zen,eta arlo sozialetan eta hezitzailetan sartu zen geroago. Ikuspegi horren bidez, errealitatea sinplea, zatigarria eta bakarra da. Zientzia naturalen paradigmatzat hartzen da ustezko oinarrizko balio determinatuengatik:

• Mundu errealaren izate independientea duela, izakiak kanpo utzita haren izatearen barruan.
• Mundu horretako jakintzak eta ezaguerak metodo empiriko baten bidez lor daitezke, prozedura eta metodologia egokiak erabiliz.
• Ezaguerak azterketa eta esperimentazioaren objetuak dira.
• Ezagutza hauek lortzeko baldintzak zehiartasun eta konpromisuen deuseztapenaren bidez lor daitezke, benetako erralitatea islatzeko helburuarekin.
• Paradigma honi hasiera eman zizkiotena ideia hauek Giddens-ek planteatutako usteei bidea ireki zizkioten:
• Prozesu fisko-naturalak aztertzeko prozedura bera prozesu sozialeekin ere erabili daiteke.
• Prozezu sozialen azken emaitzan prozesu fisiko-naturalen pare jar daitzeke, eta haien emaitzak, fenomeno naturalen antzera, lege edo orokortzeen bidez aztertu daitezke.
• Subjektuari gizatasuna kentzen dio eta azterketarako objektua bihurtzen du.

Paradigma positibistan, helburu zientifikoek lehentasuna dute subjetuek expresatzen dituzten balioen eta testuinguruaren aurretik, munduan era neutral baten bidez aztertu nahi baitu, orokortu daitezkeen erantzunak lortzeko helburuarekin. Bere metodologia, beraz, zientzia sozialen metodo hipotetiko-deduktiboa da, hau da, aztertutako gaiak menpekoak edo askeen artean bereizten ditu, orokortze prozezuak kausa-efektuan oinarrituz.

Bitxikeriak

• Paradigma positibista eta zientifizismoa ez dira berdinak, nahiz eta askotan elkar nahasten diren, errakuntzak sortuz.
• Paradigma positibistaren ondoren, ideologia hau oinarritzat hartuz, paradigma post-positibista sortu zen.
• Beste paradigmen artean, paradigma interpretatiboa eta paradigma kritikoa daude.

Erreferentzia Bibliografikoak

• Ricoy Lorenzo, c. (2006). Contribución sobre los paradigmas de investigación. Educaçao, bol.31,11-22.
• Meza, Luis (2003). El paradigma positivista y la concepción dialéctica del conocimiento. Revista Digital Matemática, bol.4(2), 1-5 .
• Ramos, Carlos Alberto (2015). Los paradigmas de la investigación científica. Scientific research paradigms, bol.23(1), 9-17.
• L Meza. (2003). Metodología de la investigación científica: posibilidades de integración. Revista Digital Matemática 4 (2), 1-5

Ikus, gainera

• Funtzionalismoa

Kanpo estekak

• Positibismoa, Gizapedian.