Operoia bide metaboliko batean parte hartzen duten entzimen ekoizpenaz arduratzen den gene multzoa da. Operoiaren geneak batera transkribatzen dira.
Operoia hainbat gene desberdinaz osatua egon arren, unitate baten gisa funtzionatzen du.
Operoi batek hainbat elementu ditu:
- gene erregulatzailea (I): proteina errepresore baten sintesia kodetzen duena. Kromosoman aldenduta dago beste geneetatik.
- gene promotorea (P): egiturazko geneetatik hurbil dagoena. Bertan ARN polimerasa entzimak transkripzioaren hasiera eragiten du.
- gene operadorea (O): egiturazko geneetatik hurbilen dagoena, eta hauen jarduera baldintzatzen duena. Proteina errepresorea bertan finkatzen bada, egiturazko geneak ez dira transkribatzen.
- egiturazko geneak: proteinak kodetzen dituztenak. Gene hauen jarduera aurrekoen kontrolpean dago. Bakterioek egiturazko gene batzuk dituzte, baina eukariotoek bakarra ohi dute.
- proteina errepresorea: gene erregulatzaileak sortutakoa. Gene operatzaileari finkatzen zaionean bere espresioa inhibitzen du, eta egiturazko geneak ez dira transkribatzen.
- molekula induktorea: proteina errepresorearekin lotzen den molekula, proteina hori indargabetuz edo aktibatuz (lehenengo kasuan egiturazko geneak transkribatzen dira, eta bigarrengoan ez)
