![]() |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Sardo Sardu | ||
---|---|---|
Atras denominacions: | (({atrasdenominacions))} | |
Parlau en: | Cerdenya (Italia) | |
Rechión: | Europa | |
Etnia: | Sardos | |
Parladors: | 1.350.000 | |
Posición: | (({clasificación))} (Ethnologue 1996) | |
Filiación chenetica: | Indoeuropea |
|
Estatus oficial
| ||
Oficial en: | ![]() | |
Luenga propia de: | (({propia))} | |
Reconoixiu en: | (({reconoixiu))} | |
Regulau por: | Limba Sarda Comuna | |
Codigos
| ||
ISO 639-1 | sc | |
ISO 639-2 | srd | |
ISO 639-3 | srd | |
SIL | srd | |
![]() Extensión d'o Sardo
|
O sardo[1] (sardu) ye una luenga romance occidental charrata en Cerdenya (Italia) por 1.350.000 personas. Comparte caracteristicas, sobretot, con as luengas romances ibericas, antimás con o italiano. Ye considerata una d'as luengas romances mes arcaicas, porque ha conservatas as vocals breus i y u latinas, as que en altras luengas romances se convirtioron en e y o.
A luenga sarda se divide en cuatro principals variedaz:
O sasarés se charra en Sasari y fa part chunto con o gallurés d'una transición lingüistica enta o corso. Carlo Tagliavini considera que estas parlas de transición s'han orichinato sobre un substracto "pareixito a lo sardo" por un proceso historico que las ha feito amanar-se a lo corso y lo italiano por antigas relacions con a Republica de Pisa.
D'a Declaración Universal d'os Dreitos Humans:
Pronunciación:
Bi ha palabras latinas que només conserva que o sardo en o lexico patrimonial:
O lexico sardo presenta catalanismos y bel aragonesismo que s'introducioron en o periodo que Cerdenya pertanyó a la Corona d'Aragón, y tamién bel castellanismo d'un periodo mes tardano, en o que o castellano eclixó a las atras luengas d'o "Imperio Espanyol".
A presencia d'os iberorromances estió mes fuerte en os centros de Gallura y d'a redolata de Sasser. Muitos sardos escribiban en catalán, que representaba pa éls a luenga de cultura. Dimpués se desvinió o mesmo con o castellano, que estió dica l'anyo 1764 a luenga oficial d'os tribunals y as escuelas. Os catalanismos son frecuents en a terminolochía d'administración, d'a ilesia u d'a pesca.
Os catalanismos, aragonesismos u castellanismos se troban superpuestos con as formas chenuinas sardas, a las que a vegatas han substituyiu u las han feito restrinchir-se a rechions marguinals u rechions montanyosas de l'interior.
Intresants son os catalanismos trona ("predicadera") y seu, representando este zaguero tamién un aragonesismo (como la "Seu de Sant Salvador de Zaragoza"), a l'igual que ye un aragonesismo en sardo cardelina. A palabra pa dicir "chuez" ye en campidanés guggi y en nugorés žužže, coincidindo una forma de l'aragonés medieval chuche y o catalán judge
Luengas romances | ||
---|---|---|
Aragonés | Arrumano | Astur-leyonés | Castellano | Catalán | Corso incluindo o gallurés | Chudeocastellano | Dalmata | Francés incluindo o diasistema d'as luengas d'oïl con o Borgonyón, Campanyés, Franco-Contés, Galó, Lorenés, Normando (Guernesiés, Jèrriais y Anglo-normando), Petavín-Santonchés, Picardo y Valón | Francoprovenzal | Friulán | Gallego | Istriot | Istrorrumano | Italiano | Ladino | Ligur | Lombardo | Meglenorrumano | Napolitán | Occitán incluindo o gascón y l'aranés | Piemontés | Portugués | Rumanche | Rumano | Sardo incluindo o sasarés | Siciliano | Veneciano |