| ||||||||||||||||||||
De Näbelspalter isch e Schwiizer Satireziitschrift. Er isch 1875 vom Jean Nötzli z Züri gründet worde. Am Aafang hät er „Illustriertes humoristisch-politisches Wochenblatt“ ghäisse. Sit 1996 chunt de Näbelspalter äinisch pro Monet use. Sits s änglischi Satire-Heftli Punch (1841–2002) nüme git, isch er s eltischti Satiremagazin vo de Wält.
Uufstieg zun ere nationale Institution
[ändere | Quälltäxt bearbeite]I de 1930er-Jaar und noch em Zwäite Wältchrieg hät de Näbelspalter waarschindli sini grööschti Ziit gha. Er hät sich gäge Gwalt algemein, gäge d Ideologie vo de Nationalsozialischten und iri Mitläufer i de Schwiiz und gäge d Frontischte gschtellt. Drum isch er 1933 im Tüütsche Riich verbote worde.
De Jean-Frey-Verlag hät de Näbelspalter 1922 verchauft, wil er nume no 364 Stuck loosworden isch. Am Ändi vom Chrieg, hät de neu Verleger, de Ernst Löpfe-Benz 30.000 Stuck pro Wuche verchauft. Bis id 1960er-Jaar isch de "Näbi" d Speerspitze vo de geischtige Landesverteidigung im Chalte Chrieg gäge de Kommunismus gsi.
E wichtigi Person isch de Chefredakter Carl Böckli (1889–1970) gsi. Bis 1962 hät er tuusigi vo Text und Zäichnige im Näbelspalter abtrukt, amigs mit sim Chürzel "Bö". De Bö isch e so beliebt gsi, das d Uuflaag bis uf 70'000 Stuck gschtige isch. De Näbi isch s satirischi Läitmedium vo de Schwiiz gsi und vil jungi Schriiber und Zäichner sind dur de Näbelspalter bekannt worde. E Zyt lang het au dr Urner Heinrich Danioth Zeichnige für de Näbi gliferet.
Krise i de 1990er-Jaar
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Karikature, Kolumne und Satire isch immer mee au i de Tageziitige und im Radio cho. De Näbelspalter hät vil Läser verloore. Wo d Uuflag vom Helfti abegheit gsi isch, hät de Iwan Raschle es neus Konzept wie bi de tüütsche Zytschrift Titanic probiert. 17'000 vo 34'000 Läser händ s Abonnement nüme verlengered und de Näbi isch an Friedrich Reinhardt Verlag z Basel verchauft worde. Ändi April 1998 isch d Uuflag uf 8000 Stuck gsi und de Näbi het söle iigschtellt wärde.
Uufersteeig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De Thomas Engeli us em Thurgau hät de Näbelspalter i de letschte Minute überna. Langsam isch s Heftli wider uf d Bäi cho und 2005 hät mer nöd nume de 130. Geburtstag gfiiret, sondern au en erfolgriichi Renovation gmacht. Neui Autore sind dezucho und 2010 isch d Uuflag wider uf 21'000 Stuck gschtige, wo vo 252'000 Lüüt gläse wärded.
Verleger vom Näbelspalter
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Jean Nötzli, Zürich, 1875–1902
- Johann Friedrich Boscovits, Zürich, 1902–1914
- Jean Frey AG, Zürich, 1914–1921
- Ernst Löpfe Benz AG, Rorschach, 1921–1996
- Friedrich Reinhardt AG, Basel, 1996–1998
- Engeli & Partner Verlag, Horn, sit 1998
Chefredaktore vom Näbelspalter
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Jean Nötzli, 1875–1900
- J. Hauser, 1900–1912
- Paul Altheer, 1914–1927
- Carl Böckli, 1927–1952 (Bildredaktion bis 1967)
- Franz Mächler, 1952–1984
- Werner Meyer-Léchot, 1984–1993
- Iwan Raschle, 1993–1996
- Jürg Vollmer, 1996
- Hans Suter, 2000–2004
- Marco Ratschiller, sit 2005
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Hans A. Jenny: 111 Jahre Nebelspalter. Ein satirischer Schweizerspiegel. 1985.
- Ernst Kindhauser et al.: Carl Böckli. Seine Zeit, sein Werk. 1989.
- Bruno Knobel: Die Schweiz im Nebelspalter. Karikaturen 1875 bis 1974. 1974.
- Carl Böckli: So simmer. 84 Zeichnungen und Verse von Bö aus dem Nebelspalter. 1955.
Lueg au
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Nebelspalter – Sammlig vo Multimediadateie